รู้ไหม? วันเช็งเม้ง 2568 ไหว้ให้ถูกต้องทำยังไง

วันเช็งเม้ง (Qingming Festival / 清明节) หรือที่รู้จักกันในชื่อ "วันกวาดสุสาน" เป็นหนึ่งในเทศกาลที่สำคัญของจีนที่มีประวัติยาวนานกว่า 2,500 ปี เทศกาลนี้จัดขึ้นเพื่อรำลึกถึงและให้เกียรติบรรพบุรุษ โดยลูกหลานชาวจีนและไทยเชื้อสายจีนจะไปทำความสะอาดสุสานของบรรพบุรุษและวางเครื่องเซ่นไหว้เพื่อแสดงความเคารพ

ประวัติวันเช็งเม้งโดยย่อ

• เทศกาลเช็งเม้งมีต้นกำเนิดมาตั้งแต่ สมัยราชวงศ์โจว (Zhou Dynasty) (ประมาณ 1046 - 256 ปีก่อนคริสต์ศักราช)
• เริ่มจาก เทศกาลวันกินอาหารเย็น (Cold Food Festival) ซึ่งจัดขึ้นเพื่อรำลึกถึง เจี๋ยจื่อทุย (Jie Zitui) ข้าราชบริพารผู้ซื่อสัตย์ที่เสียชีวิตจากเหตุไฟไหม้ ก่อนรวมเข้ากับวันกวาดสุสาน
• วันเช็งเม้งได้รับการประกาศให้เป็นวันหยุดราชการอย่างเป็นทางการ ในสมัยราชวงศ์ถัง (Tang Dynasty) (ค.ศ. 618 - 907)
• พรรคคอมมิวนิสต์จีน (Chinese Communist Party) ให้การรับรองให้เป็นวันหยุดราชการในปี ค.ศ. 2008

วันเช็งเม้ง 2568 ไหว้วันไหน

เทศกาลเช็งเม้งในประเทศไทย มักถือวันที่ 5 เมษายนเป็นหลัก และขยายช่วงเวลาให้สามารถไหว้ได้ตั้งแต่ 3 วันก่อนถึง 3 วันหลัง รวมเป็น 7 วัน คือระหว่างวันที่ 2 ถึง 8 เมษายน

อย่างไรก็ตาม เพื่อความสะดวกของครอบครัวที่อาจมีข้อจำกัดด้านเวลาและการเดินทาง ปัจจุบันทางสุสานต่าง ๆ มีการขยายช่วงเวลาให้เริ่มไหว้ได้ตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคม ถึง 8 เมษายน เพื่อให้ทุกครอบครัวสามารถเลือกวันที่เหมาะสมและสะดวกที่สุดในการไปไหว้บรรพบุรุษ

วันเช็งเม้ง 2568 ถือวันที่ 5 เมษายนเป็นวันหลักของเทศกาลเช็งเม้ง แต่สามารถไหว้บรรพบุรุษได้ตั้งแต่ 15 มีนาคม - 8 เมษายน (แนะนำโทรสอบถามสุสานก่อน หากจะไหว้ก่อน 2 เม.ย.) เพื่อความสะดวกของแต่ละครอบครัว

ขั้นตอนการไหว้เช็งเม้ง 2568

การเตรียมของไหว้เช็งเม้งและขั้นตอนต่าง ๆ มีความสำคัญเพื่อให้พิธีสมบูรณ์และเป็นสิริมงคล ควรปฏิบัติตามลำดับอย่างถูกต้องเพื่อความเคารพ ต่อไปนี้คือลำดับการไหว้เช็งเม้ง 2568 ที่ถูกต้อง

1. ทำความสะอาดและตกแต่งสุสาน

ขั้นตอนแรกคือการเตรียมสุสานให้สะอาดและสวยงาม เพื่อแสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษและเจ้าที่ สิ่งที่ต้องทำมีดังนี้

- สิ่งที่ต้องเตรียม (อุปกรณ์ทำความสะอาด)

• อุปกรณ์ทำความสะอาดฮวงซุ้ย เช่น ไม้กวาด ถังน้ำ ผ้า แปรง ถุงขยะ เป็นต้น
• กรรไกรตัดหญ้า
• สีทาป้ายชื่อบรรพบุรุษ และป้ายคนเป็น (จองพื้นที่สุสานล่วงหน้า)
• กระดาษสายรุ้ง
• ดอกไม้สด

- ทำความสะอาด และลงสีที่ป้ายชื่อให้ดูใหม่

• ป้ายสุสานบรรพบุรุษ - ใช้สีเขียว หรือสีทองขลิบเขียว
• ป้ายคนเป็น - ใช้สีแดง

- ตกแต่งสุสานด้วยกระดาษสายรุ้งและโปรยดอกไม้

• กระดาษสายรุ้ง
• สำหรับบรรพบุรุษ - ใช้หลายสี
• สำหรับคนเป็น (จองพื้นที่สุสานล่วงหน้า) - ใช้สีแดง
• โปรยดอกไม้สด
• สำหรับบรรพบุรุษ - ใช้ดอกไม้สีขาวหรือเหลือง เช่น ดาวเรือง มะลิ
• สำหรับคนเป็น - ใช้ดอกไม้สีสด เช่น กุหลาบแดง

2. กราบไหว้เจ้าที่

การไหว้เจ้าที่เป็นการให้เกียรติและขอบคุณที่ช่วยดูแลสุสาน บางสถานที่มีทั้งเจ้าที่หน้าหลุมและเจ้าที่ประจำสุสาน ต้องเตรียมของไหว้เช็งเม้งให้ครบถ้วน ห้ามขาดหรือลืม ส่วนของที่ใช้ไหว้เจ้าก็เหมือนกันกับของไหว้เจ้าตรุษจีน

- สิ่งที่ต้องเตรียม (ของไหว้เจ้าที่)

• ชุดไหว้เช็งเม้ง ซาแซ (เนื้อสัตว์ 3 อย่าง) โหงวแซ (เนื้อสัตว์ 5 อย่าง)
• ของหวานและผลไม้ 3 หรือ 5 อย่างตามจำนวนของไหว้
• เชิงเทียน และเทียนแดง 1 คู่
• กระถางธูป และธูป 5 ดอก
• ข้าวสวย 3 หรือ 5 ถ้วย
• ถ้วยน้ำชา หรือถ้วยเหล้า (จำนวนเท่ากับจำนวนข้าว)
• ถ้วยน้ำดื่ม (จำนวนเท่ากับจำนวนข้าว)
• กระดาษเงิน-กระดาษทอง ชุดไหว้เจ้าที่

 อยากรู้วิธีจัดวางของไหว้เจ้าให้ถูกต้อง คลิกเลย!

3. กราบไหว้ระลึกถึงบรรพบุรุษ

การไหว้บรรพบุรุษเป็นหัวใจหลักของวันเช็งเม้ง เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีและส่งความปรารถนาดีให้ท่าน ด้านล่างนี้คือรายการของไหว้เช็งเม้ง

- สิ่งที่ต้องเตรียม (ของไหว้บรรพบุรุษ)

• ชุดไหว้เช็งเม้ง ซาแซ (เนื้อสัตว์ 3 อย่าง) โหงวแซ (เนื้อสัตว์ 5 อย่าง)
• ของหวานและผลไม้ 3 หรือ 5 อย่างตามจำนวนของไหว้
• กับข้าวที่บรรพบุรุษชอบ และมีน้ำซุปเป็นส่วนประกอบด้วยอย่างน้อย 1 อย่าง
• หอยแครงลวกพร้อมเปลือก - สื่อถึงความกตัญญูและความสามัคคีของลูกหลาน
• เชิงเทียน และเทียนแดง 1 คู่
• กระถางธูป และธูปตามจำนวนบรรพบุรุษ (ท่านละ 1 ดอก)
• ข้าวสวยตามจำนวนบรรพบุรุษที่ไหว้แต่ไม่เกิน 5 ถ้วย
• ตะเกียบ (จำนวนเท่ากับจำนวนข้าว)
• ถ้วยน้ำชา หรือถ้วยเหล้า (จำนวนเท่ากับจำนวนข้าว)
• ถ้วยน้ำดื่ม (จำนวนเท่ากับจำนวนข้าว)
• กระดาษเงิน-กระดาษทอง ต้องมีอ่วงแซจี๊สำหรับเป็นใบเบิกทาง
• ชุดกระดาษเครื่องใช้ เช่น เสื้อผ้า รองเท้า บ้านกระดาษ รถยนต์กระดาษ (ขึ้นอยู่กับความเชื่อของแต่ละครอบครัว)

 อยากรู้วิธีจัดวางของไหว้บรรพบุรุษให้ถูกต้อง คลิกเลย!

4. พิธีไหว้และเผากระดาษ

• พิธีนี้เริ่มโดยผู้อาวุโสในครอบครัวนำลูกหลานกราบไหว้จนเทียนใกล้หมดก้าน
• ลูกหลานตีวงล้อมรอบบริเวณที่เผา เพื่อกำหนดขอบเขตและป้องกันวิญญาณอื่นเข้ามาแย่งชิง (ต้องเป็นลูกหลานเท่านั้นที่ยืนล้อมรอบ)
• เผากระดาษเงิน กระดาษทองและของใช้กระดาษ
• จุดประทัดเพื่อขับไล่สิ่งไม่ดี

5. รับประทานของไหว้ร่วมกัน

หลังพิธีเสร็จสิ้น ลูกหลานจะรับประทานของไหว้เช็งเม้งร่วมกัน เพื่อแสดงความสามัคคีและรับโชคลาภจากบรรพบุรุษ

• บางครอบครัวทานที่ลานหน้าสุสาน
• บางครอบครัวนำกลับไปทานที่บ้าน

ของห้ามไหว้เช็งเม้ง

ในการไหว้เช็งเม้ง มีของบางอย่างที่ไม่ควรนำมาใช้ เพื่อรักษาความเคารพและความเป็นสิริมงคล ดังนี้

• เนื้อสัตว์ดิบ ไม่สุก - ไม่เหมาะกับการเซ่นไหว้
• อาหารรสจัดหรือกลิ่นแรง เช่น ทุเรียน กระเทียม - อาจรบกวนวิญญาณหรือเจ้าที่
• ของที่มีความหมายไม่ดี เช่น สาลี่ - เพราะออกเสียงคล้าย "แยกจาก" ในภาษาจีน และผลไม้ที่มีหนาม เช่น เงาะ ก็ไม่ควรใช้

 ดูความหมายของไหว้เช็งเม้งที่เหมาะสม คลิกเลย!

ความเชื่อและข้อเท็จจริงในวันเช็งเม้ง

หัวข้อนี้รวบรวมความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับพิธีเช็งเม้ง รวมถึงข้อเท็จจริงที่ควรรู้เพื่อให้การไหว้ถูกต้องตามประเพณีและหลักฮวงจุ้ย

การถอนหญ้าด้วยมือ

เชื่อว่าการถอนหญ้าด้วยมืออาจกระทบตำแหน่งต้องห้าม เช่น ทิศอสูร ทิศแตกสลาย หรือทิศดาวเบญจภูติ ซึ่งส่งผลต่อฮวงจุ้ยของสุสาน ควรใช้กรรไกรตัดหญ้าแทนเพื่อความปลอดภัย

การปักธงบนหลังเต่า

มีความเชื่อว่าการปักธงบนหลังเต่า (ส่วนโค้งของสุสาน) เป็นการทิ่มแทงหลุมศพ ทำให้หลังคาบ้านของบรรพบุรุษในโลกวิญญาณรั่วเสียหาย ส่งผลร้ายต่อลูกหลาน

การปลูกดอกไม้

เชื่อว่าการปลูกดอกไม้บนส่วนโค้งของสุสานจะกระทบเรื่องชู้สาวของลูกหลาน ควรปลูกเฉพาะหญ้าเท่านั้นเพื่อรักษาความสมดุล

การนำดินมากลบหลังเต่า

เชื่อว่าการกลบดินจะทำให้การค้ารุ่งเรือง แต่ควรทำเพื่อซ่อมแซมรอยแหว่งเท่านั้น หากกลบทั้งที่ไม่มีรอย จะรบกวนธรณีและนำโชคร้ายมาให้

การใช้เนื้อหมูสำหรับไหว้เจ้าที่

เจ้าที่บางแห่งอาจเป็นมุสลิมตามความเชื่อท้องถิ่น การงดเนื้อหมูจึงเป็นการแสดงความเคารพและป้องกันการขัดแย้งทางพิธีกรรม

การวางของไหว้บนแท่นหน้าป้ายหิน (เจี๊ยะปี่)

ป้ายหินเป็นทางเข้าออกของวิญญาณบรรพบุรุษ ไม่ใช่ที่วางของไหว้ การวางของไหว้จะขัดขวางเส้นทางวิญญาณและถือว่าไม่เคารพ

การโปรยเปลือกหอยแครงที่สุสาน

ไม่โปรยเปลือกหอยที่ลานด้านหน้า เพราะตามหลักฮวงจุ้ยลานด้านหน้าต้องโล่งและสะอาดเพื่อให้พลังงานไหลเวียนดี แต่ให้โปรยที่เนินดินด้านหลังป้ายสุสานบรรพบุรุษ ตามความเชื่อคือ มีลูกหลานมาก

การจุดประทัดโดยไม่รู้ตำแหน่งหรือฤกษ์

หากจุดถูกตำแหน่งก็จะได้ลาภ หากผิดตำแหน่ง จะเกิดปัญหา หรือประทัดอาจปลิวไปโดนสิ่งติดไฟได้ อาจนำความโชคร้ายมาแทนความเป็นสิริมงคล เพราะฉะนั้น ห้ามจุดประทัด ถ้าไม่รู้ตำแหน่งและเวลาที่เหมาะสม

การกวาดหลุมศพ

ควรทำให้เสร็จสิ้นก่อนเวลา 15.00 น. เพราะเชื่อว่าหลังจากนั้นเป็นช่วงเวลาที่วิญญาณพักผ่อน การกวาดในเวลานี้จะรบกวนและไม่เป็นมงคล

ข้อห้ามในวันเช็งเม้ง

วันเช็งเม้งเป็นวันที่ลูกหลานมารวมตัวกันเพื่อรำลึกถึงบรรพบุรุษและแสดงความกตัญญูผ่านพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ นอกจากการเตรียมของไหว้และปฏิบัติตามขั้นตอนแล้ว การรู้จักข้อห้ามต่าง ๆ ในวันนี้ถือเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อรักษาความเคารพต่อผู้ล่วงลับและรักษาบรรยากาศของพิธีให้สงบเรียบร้อย สิ่งต่อไปนี้คือพฤติกรรมและมารยาทที่ควรหลีกเลี่ยงในวันเช็งเม้ง

ห้ามสลับลำดับขั้นตอนของการไหว้

การไหว้เช็งเม้งต้องทำตามลำดับที่ถูกต้อง ตั้งแต่ทำความสะอาดสุสาน ไหว้เจ้าที่ ไปจนถึงไหว้บรรพบุรุษ เพื่อรักษาความเคารพและความเป็นระเบียบของพิธี

ห้ามส่งเสียงดังหรือหัวเราะระหว่างพิธี

การรับประทานอาหาร พูดคุยสนุกสนาน หรือหัวเราะดัง ๆ ขณะทำพิธี เป็นการไม่ให้เกียรติผู้ล่วงลับและรบกวนความสงบของสถานที่

ห้ามสวมเสื้อผ้าสีฉูดฉาดหรือโป๊เกินไป

ควรแต่งกายสุภาพด้วยโทนสีเรียบ เช่น ขาว ดำ หรือเทา เพื่อให้เหมาะสมกับบรรยากาศของพิธี

ห้ามไปเยี่ยมเพื่อนหรือญาติในวันนี้

วันเช็งเม้งควรมุ่งเน้นการรำลึกถึงบรรพบุรุษของครอบครัวตนเอง การไปเยี่ยมผู้อื่นอาจทำให้เสียสมาธิจากจุดประสงค์หลัก

ห้ามร่วมพิธีไหว้ของครอบครัวอื่น

การเข้าร่วมพิธีของครอบครัวอื่นโดยไม่ได้รับเชิญ อาจรบกวนความเป็นส่วนตัวและนำโชคร้ายมาสู่ตนเอง

ห้ามทิ้งขยะหรือสิ่งของที่ไม่จำเป็นในสุสาน

เช่น เปลือกผลไม้หรือขยะอาหาร ควรเก็บกลับเพื่อรักษาความสะอาดและแสดงความเคารพต่อสถานที่และผู้มาไหว้ท่านอื่น

ควรหรือไม่ควรที่จะพูดว่า "สุขสันต์วันเช็งเม้ง"

คำว่า เทศกาล อาจทำให้ใครบางคนเข้าใจว่าเป็นช่วงเวลาที่ดี แต่ในความเป็นจริงเทศกาลเช็งเม้งเป็นช่วงเวลาแห่งการรำลึกถึงบรรพบุรุษและแสดงความเคารพ ซึ่งเป็นบรรยากาศที่จริงจัง ดังนั้น การกล่าวคำทักทาย สุขสันต์วันเช็งเม้ง หรืออวยพร ขอให้มีความสุข อาจไม่ค่อยเหมาะสมซักเท่าไร ถ้าคุณอยากอวยพรใครสักคนในวันเช็งเม้ง แนะนำให้ใช้คำอวยพรที่เหมาะสม เช่น

• ขอให้พบเจอแต่สิ่งดี ๆ ในช่วงเทศกาลเช็งเม้ง (清明安好)
• ขอให้มีสุขภาพแข็งแรงและปลอดภัยในช่วงเทศกาลเช็งเม้ง (清明健康平安)

การใช้คำอวยพรเหล่านี้ เป็นวิธีที่แสดงถึงความใส่ใจและความเคารพ ต่อเทศกาลเช็งเม้งได้เป็นอย่างดี

สรุปส่งท้าย

เทศกาลเช็งเม้งไม่ใช่แค่วันหยุดหรือพิธีกรรมประจำปี แต่เป็นโอกาสที่ลูกหลานได้แสดงความกตัญญูและรำลึกถึงบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ ผ่านการทำความสะอาดสุสาน การไหว้เจ้าที่และบรรพบุรุษ รวมถึงการรับประทานอาหารร่วมกันอย่างสามัคคี

ในปี 2568 นี้ วันที่ 5 เมษายนจะเป็นวันหลักของเทศกาล แต่คุณสามารถเริ่มไหว้ได้ตั้งแต่วันที่ 15 มีนาคมถึง 8 เมษายน แล้วแต่ความสะดวกของแต่ละครอบครัว

การเตรียมตัวและปฏิบัติอย่างถูกต้องจะช่วยให้พิธีสมบูรณ์และเป็นสิริมงคล เพื่อแสดงความเคารพต่อความหมายที่แท้จริงของวันนี้ ขอให้ทุกครอบครัวได้ร่วมกันสืบสานประเพณีอันงดงามนี้ด้วยความตั้งใจและความปรารถนาดีต่อกันและกัน

อ้างอิง

https://www.chinahighlights.com/festivals/qingming-festival.htm